Taksim'de başladı, 5 günde neler oldu?
- 02.06.2013 10:15
Taksim Gezi Parkı’nda Pazartesi günü başlayan ve beş gün boyunca artarak devam eden eylemlere karşın, polisin uyguladığı şiddet, tıpkı 29 Ekim’de olduğu gibi Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün devreye girmesiyle yerini sakinliğe bıraktı. İşte Pazartesi gününden itibaren yaşanan olayların özeti:
Topçu Kışlası inşasıyla gündeme gelen Taksim Gezi Parkı’nın Asker Ocağı Caddesi’ne bakan duvarının 3 metrelik bölümü yayalaştırma projesi yürüten Kalyon İnşaat tarafından 22.00 sıralarında yıkıldı. 5 ağaç yerinden söküldü. Durumu gören Taksim Dayanışma Bileşenleri Platformu üyeleri iş makinesinin önüne geçerek yıkımı durdurdu. Türkiye Mimar Mühendis Odaları Birliği’ne bağlı odalar başta olmak üzere aralarında Antikapitalist Müslümanların da olduğu çok sayıda dernek ve oluşum bulundu.
Sabah saatlerinde çeşitli sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri 2 Numaralı Kültür Varlıkları Koruma Bölge Kurulu’na giderek yıkımın durdurulması için dilekçe verirken; parktaki kalabalık çevrede yaşayan gönüllülerin katılımıyla artmaya başladı.
Öğle saatlerinde yıkım ekiplerinin çalışmalarına devam etmek istemesi üzerine protestocular ile zabıta arasında arbede yaşandı. Olay yerine gelen çevik kuvvet ekipleri, iş makinelerinin önüne geçerek yıkımı durdurmak isteyen protestoculara biber gazıyla müdahale etti. Polisin gaz ve suyu karşısında dimdik duran kırmızılı kadın, Gezi Parkı eyleminin en önemli sembollerinden oldu.
Yıkımın olduğu sıralarda parka giden BDP Milletvekili Sırrı Süreyya Önder, polis barikatını aşmayı başararak, iş makinesinin önüne geçti. “Nefes alacağımız yer bile kalmayacak. Bu yıkım hukuksuzdur. Beni yıkmadan buraya giremezsiniz” diyen Önder, tarihe Türkiye’nin Yeltsin’i olarak geçti.
Önder’in ardından parka giden bir diğer isim CHP Genel Başkan Yardımcısı Gürsel Tekin oldu. Gezi Parkı yapılaşmasına CHP’nin de onay verdiği iddialarına, “Buradaki yapılaşmaya CHP’nin tek bir oy verdiği tespit edilsin, ben siyaseti bırakırım” dedi.
ÇADIRCILAR 500 KİŞİYİ AŞTI Yol inşaatı gerekçesiyle ağaçların yıkılmasını protesto eden Taksim Bileşenleri Platformundan yaklaşık 500 kişilik grup park içine çadır kurdu. Sabaha kadar nöbet tutan gruba yine Sırrı Süreyya Önder eşlik etti.
ÇADIRCILAR 500 KİŞİYİ AŞTI Yol inşaatı gerekçesiyle ağaçların yıkılmasını protesto eden Taksim Bileşenleri Platformundan yaklaşık 500 kişilik grup park içine çadır kurdu. Sabaha kadar nöbet tutan gruba yine Sırrı Süreyya Önder eşlik etti.
Polis saat 05.00’te çadırda nöbet tutanlara müdahale etti. Bu sırada iş makineleri yeniden çalışmaya başladı ve Asker Ocağı yönündeki bir bölümü yıktı. Nöbet çadırları ateşe verildi.
İstanbul’un fethinin yıldönümünde Cumhurbaşkanı Gül, Başbakan Erdoğan ve çok sayıda bakanla Üçüncü Köprü’nün temeli atıldı. Yavuz Sultan Selim, adı verilen köprünün açılışında Başbakan Erdoğan, eylemcileri eleştirdi:“Taksim Gezi Parkı şöyle olmuş, böyle olmuş, orada gelip gösteri yapacaklar,şudur, budur vesaire. Ne yaparsanız yapın. Biz karar verdik, verdiğimiz gibi işleyeceğiz.
Tarihe saygınız varsa, orayı araştırın. Biz orada tarihi yeniden ihya edeceğiz. İktidarımızda 2.5 milyar ağaç diktik. Çevreciyiz, bu adımları atıyoruz.” Başbakanın bu konuşmaları sırasında vatandaşlar akın akın Taksim’e gitmeye başladı. Polisin gazla, tazyikli suyla yaptığı müdahalelere rağmen, katılımcıların sayısı akşam saatlerinde daha da arttı.
Eyleme sadece vatandaşlar değil, sinema, tiyatro ve müzik dünyasının ünlüleri de destek verdi. Hem sosyal medyada hem de bizzat parka giderek, polis şiddetini ve parkın yok edilmek istenmesini kınadılar. Fetih 1453 filminin başrol oyuncusu Devrim Evin, fetih kutlamaları yerine İstanbul’un katledilişine göz yummayan bir ideolojiye yakın olduğunu söyleyerek Gezi Parkı’na gitti.
Ünlü komedyen Cem Yılmaz da oğluna twitter üzerinden “Sonunda olacağı; veriyorsun vatandaşlık numaranı, eve hat çekiliyor. Biber gazını metreküp cinsinden alıyorsun. Sokağa çıkmana gerek de yok. Sevgili oğlum Kemal, iyi insan ol! İyiler daima kazanır… Daima!” sözleri hafızalara kazındı.
Parkın sürpriz ziyaretçilerinden biri de CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu oldu. Eylemcilere destek veren Kılıçdaroğlu, CHP’li vekillerin de her gün nöbet tutacağını açıkladı.
Gece nöbetine bu kez sinema ve tiyatro oyuncuları, müzisyenler başta olmak üzere çok sayıda sanatçı katıldı.
Parkın yıkımını engellemek için nöbet tutan eylemciler, ikinci kez uykularından 05.00’te polis gazı ve tazyikli suyla uyandılar. İş makineleri yıkımı yarım kalan duvarın tamamını yıkarken, çadırlar sivil kıyafetle, ellerinde telsizler, mavi yelekli kişiler tarafından yakıldı.
Parka sabah saatlerinde ilk gelenlerden biri de yine BDP Milletvekili Sırrı Süreyya Önder oldu. Parka gelerek, yıkımın yapıldığı alanda hafriyatın üzerine oturan Önder’i, Emniyet Müdürü ikna etmeye çalıştı. Ama bu çaba boşaydı. Parkı terk eden polisler ve iş makineleri oldu. Önder, twetter üzerinden ‘milletvekili arkadaşlar da buraya gelsin, korkumdan gidemiyorum. Panele katılacağım ayrılamıyorum’ yazdı.
Önder’den nöbeti CHP Genel Başkan Yardımıcısı Umut Oran ve Gürsel Tekin devraldı. Tekin, Cumhurbaşkanı’nı göreve davet ederken, kendisinden randevu istediğini açıkladı. Umut Oran ise savcıları göreve çağırdı, “Burada yaşananlar hukuksuzdur” dedi.
Polisin sert müdahaleleri devam ederken, özellikle mesai bitiminde insanlar, akın akın Taksim’e giderken; İnönü Stadyumu’nda Rihanna Konseri’nden çıkanların da; oyununu bitiren Genco Erkal’ın da adresi Gezi Parkı oldu. Değişen tek şey, nöbetçi sayısındaki büyük artıştı.
Taksim eylemine televizyonların ilgi göstermemesine rağmen; hem eylemciler hem de Türkiye ve dünya genelinde vatandaşlar sosyal medya üzerinden haberleştiler. Özellikle facebook ve twetter üzerinden video, fotoğraf ve bilgi paylaşımı yapılırken; polis müdahalesine karşı alınacak önlemler, doktor ve avukatların iletişim bilgileri; internet erişimi için eylem bölgesindeki cafe ve restoranların internet şifreleri on binlerce kişi tarafından paylaşıldı.
Eylemcilerin, gün geçtikçe azalmak yerine artarak devam etmesi, polisin şiddetini daha da artırdı. Biber gazı ve tazyikli suya bu kez plastik mermilerin eklenmesi üzerine yüzlerce yaralı hastanelere kaldırıldı. Yoğun bakıma alınan 10’un üzerinde yaralı olduğu belirtilirken, ‘infial’ yaratmamak için ölenlerin açıklanmadığı iddiaları gün boyu sosyal medyada konuşuldu.
Hastaneye kaldırılanlar arasında BDP Milletvekili Sırrı Süreyya Önder, gazeteci Ahmet Şık gibi isimler de vardı. AB’den olaylarla ilgili olarak bütün tasarrufların Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihadlarına uygun gerçekleştirilmesi talep edildi. Avrupa Parlamentosu’nun (AP) Türkiye Raportörü Hollanda’lı Hristiyan Demokrat Ria Oomen-Ruijten de yazılı bir açıklama yaparak, gelişmelerden kaygılı olduğunu belirtti.
AP’nin daha önce polisin aşırı kuvvet kullanımıyla ilgili endişelerini kayıtlara geçirdiğine işaret eden Oomen-Ruijten, protesto dahil toplantı hürriyetine saygı gösterilmesini istedi. Hem ABD Dışişleri Sözcüsü, hem de ABD Ankara Büyükelçisi yaptıkları açıklamada bu tür eylemlerin demokrasinin bir gereği olduğunu vurgulayarak, ölçüsüz müdahaleleri doğru bulmadıklarını belirttiler.
Günlerce süren olaylar karşısında yetkililerin suskun kalması eleştirilirken, nihayet Cuma günü İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş ve Vali Avni Mutlu basının karşısına çıktı. Her iki yetkili de çevreye olan duyarlılıkları desteklediklerini ancak yapılan eylemin bir çevre eylemi olmaktan çıktığını savundular. Topbaş, bunun bir AVM inşaatı değil, yayalaştırma projesinin parçası olduğunu vurgularken; Mutlu ise yaralıların ve göz altına alınanların sayısını açıkladı.
İstanbul 6. İdare Mahkemesi, sürpriz bir kararla Topçu Kışlası’yla ilgili yürütmeyi durdurma kararı verdi. Ancak bu karar polis müdahalesi ve eylemlerin büyümesine engel olamadı. Ne polis çekildi ne de eylemciler!
Aksine olaylar Taksim sınırlarını aştı. İstanbul’un çeşitli semtlerinin yanı sıra, Ankara, İzmir, Eskişehir, Konya, Afyon gibi onlarca ilin ardından; Amsterdam, Paris, New York gibi yabancı şehirlerde de Gezi Parkı’na destek eylemleri başladı. Türkilye'nin Tahrir'ine" benzetilirken, yabancı medyada "Türkiye'ye bahar geldi" yorumları dikkat çekti.
İstanbul Mimarlar Odası Başkanı Eyüp Muhçu,saat 22.00 sularında Başkan Topbaş’ı arayarak Anayasa ve yasanın verdiği yetkilerle artan polis şiddetini durdurmasını istedi.Topbaş’ın "hemen valiyi arıyorum" demesinin üzerinden geçen saatler boyu polis şiddeti hiç dinmedi. Yaralı sayısı artarken eylemcilere Taksim’deki otel, cafe, Uluslararası Af Örgütü büroları kucak açtı. Çok sayıda doktor, yaralılara müdahale etmeye çalıştı.Yine ihtiyaç duyulan malzemeler için sosyal medyadan haberleşildi.
Eylemin demirbaş isimleri arasında oyuncu Mehmet Ali Bora yer alırken, Cuma günü gelenler içinde Muhteşem Yüzyıl dizisinin başrol oyuncusu Halit Ergenç dikkat çekti.
Polisin eylemcilere yönelik şiddeti sabaha kadar devam ederken; rakip takım taraftarları arasındaki dayanışma dikkat çekti. Cumhuriyet Caddesi’ndeki göstericiler polis şiddetini halaylar çekerek protesto ettiler.
Bu sırada Kadıköy’den gelen binlerce kişi, Boğaz Köprüsünü yürüyerek geçerek Beşiktaş’tan Taksim’e girmek istedi. Ancak polis bu gruba da sert müdahalede bulundu. İstiklal Caddesi’nde toplanan eylemcilerin Taksim Meydanı’na geçişine izin verilmedi.
10.30 sularında Fenerbahçe, Beşiktaş ve Galatasaraylı taraftarlara polis müdahale etti. Taksim Eğitim ve Araştırma Hastanesi tarafından meydana ulaşmak isteyenlere yapılan gazlı müdahale, hastanedeki hastaların da gazdan etkilenmesine neden oldu. Polisin müdahale ettiği gruplardan biri de besmele çekip, tekbir getiren ülkücüler oldu.
Gezi Park eylemine dün Kuğulupark ile destek veren Ankaralılar da polis gazından nasibini aldı. Ancak gaza rağmen Başkentliler, bugün Kızılay’da buluşarak Başbakanlığa yürümek istedi. Bunu engellemek isteyen polis, Kızılay’a girişleri durdurdu; metro çıkışlarını kapattı. Hatta Başbakanlık girişini engellemek için askerden yardım istedi.
Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç, dün Gezi Parkı’na oğlunun AVM yapacağı iddialarını twetter üzerinden sert bir şekilde yalanladı. Bugün de Başbakan Erdoğan’ın aksine, 6. İdare Mahkemesi’nin Taksim Gezi Parkı ile ilgili yürütmeyi durdurma kararı almasını doğru bulduğunu söyledi. Arınç, “Biz AVM istemiyoruz diyenlere, biber gazı sıkmak yerine; buraya ne yapılacağı anlatılmalıdır.
Her kafadan bir ses çıkmamalıdır. Buraya AVM mi yapılacak yoksa Belediye Başkanı Topbaş’ın dediği gibi bu sadece yaya genişletme projesi midir” diye sordu. Avm olsa önce ben gider, yatarım!
Arınç’ın ardından AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Hüseyin Çelik’in twitter üzerinden yaptığı açıklama dikkat çekti. Çelik, “Taksim’de yeşil katledilerek AVM yapılırsa oraya önce ben gider yatarım. Bu arada polisimize de bir çift sözüm var: Orada ideolojik rant peşinde olanlar, sizin daha sert olmanızdan haz duyarlar” dedi.
29 Nisan’da “Kararlıyız, karar verdiğimiz şekilde yapacağız” diyen Başbakan Erdoğan’ın, bugün Türkiye İhracatçılar Meclisi’nde yaptığı konuşmadaki yumuşak üslubu dikkat çekti. Topçu Kışlası’nın gökten zembille inmediğini, mutlaka yapacaklarını ama AVM olabileceği gibi şehir müzesi de yapılabileceğini söyledi. Erdoğan, yaşanan polis şiddetiyle ilgili olarak da gerekli soruşturmanın yapıldığını söyledi. Eylemcilere ‘rica ediyorum buna bir son verin” diye seslendi.
Başbakan Erdoğan’ın, Kadıköy’de miting yapmayı planlayan CHP’ye, siz 100 bin toplarsanız, ben 1 milyon toplarım, sözleri hafızalara kazınırken; CHP Kadıköy mitinginin iptal edildiğini bunun yerine Taksim’e gidileceğini duyurdu.
Erdoğan, İlim Yayma Cemiyeti’nin Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada ise Taksim için yürütmeyi durdurma kararı veren mahkemeyi eleştirdi. Erdoğan, “İnşaat mı başladı? İhale mi yaptık? Neyin durdurması? Burada bir sürü soru işaretleri var” diye konuştu.
Cumhurbaşkanı Gül, dün itibariyle kaygı verici boyutlara ulaşan olayların yatışması için herkese büyük görev düştüğünü belirten bir açıklama yaptı. Demokrasiye, çoğulculuğa ve hukukun üstünlüğüne inanan ve bu yolda daha fazla mesafe katetme arzusunda olan Türkiye’de pek çok farklı düşüncenin, önemli konularda farklı yorumların ortaya çıkmasının gayet normal olduğunu ifade eden Gül, “Bu demokratik toplumun en büyük zenginliğidir” dedi.
Güvenlik güçlerinin görevlerini yerine getirirken her zamankinden daha ihtimamlı olması gerektiğinin altını çizen Gül, bu sabah Başbakan başta olmak üzere ilgili hükümet ve devlet yetkilileriyle görüştüğünü ve bu hususları onlarla da paylaştığını bildirdi. “Sükunetin sağlanması için herkesin üzerine düşeni ivedilikle yapacağına inanıyorum” dedi.
Tüm bu gelişmelerin ardından Cumartesi günü saat 15:00'dan sonra polisin Taksim’den çekilmeye hazırlandığı haberi geldi. Çekilme sırasında eylemcilerle polis arasında küçük çaplı çatışmalar yaşandı. Polis parktan çekilirken, onların yerini binlerce kişi aldı. Park, adeta panayır alanına dönerken, sanatçılar da gelenler arasında yerlerini aldı.